අප ගැන
අප ජීවත් වන කඩිනමින් වෙනස් වන ලෝකය තුළ තරුන ප්‍රජාව විව්ධ ගැටලු වලට මුහුණ දෙනවා. මෙම ගැටලු වලින් බොහෝමයක් වර්ධනය සහ සබදකම් කළමනාකරනයා හා සම්බන්ද වනවා. ලින්ගික හා ප්‍රජනන සෞක්ය යනු, ඔවුන් කායිකව, මානසිකව සහ සමාජීය වශයෙන් ප්‍රජනන පද්ධතිය සහ එහි ක්‍රියා කාරීත්වය හා සබැදි ගැටලු සහ දැනුම පිලිබන්ධ මනා අවබෝදයක් පැවතීමයි. සමීක්ශන වාර්තා වලට අනුව ලින්ගික හා ප්‍රජනන සෞක්ය පිලිබද දැනුම ඇති තරුණ ප්‍රජාව තම පලමු ලින්ගික ඇසුර පමා කරන බවත්, ලින්ගික ඇසුරකදී ඩ්විත්ව ආරක්ශාව සදහා කොන්ඩම් නොහොත් රබර් කොපු බාවිතා කරන බව පෙනී යනවා. මෙලෙස තරුණ ප්‍රජාවගේ ජීවිත ධනාත්මකව හා ගුණත්මකව වර්ධනය වේවි. තරුණ් ප්‍රජාවගේ ලින්ගික හා ප්‍රජනන සෞක්ය ඔවුන්ගේ මූලික මිනිස් අයිතිවාසිකමක් වන අතර ලින්ගික හා ප්‍රජනන සෞක්ය ඔවුන්ගේ වැඩිහිටි වියට මන අඩිතාලමක් වේවී.
ලිංගික හා ප්‍රජනක සෞඛ්‍යය පිළිබඳ ජාත්යන්තර අර්ථ දැක්වීමෙන් පසුව නව යොවුන් වියේ ලිංගික හා ප්‍රජනන සෞඛ්‍ය අවශ්‍යතා සහ අයිතිවාසිකම් සඳහා ශ්‍රී ලංකාව තුළ තියුණු අවධානයක් යොමු කරන ලදී: එය ප්‍රජනන පද්ධතියට අදාළ සියලු කාරණා සම්බන්ධයෙන් පූර්ණ ශාරීරික, මානසික හා සමාජීය යහපැවැත්මේ තත්වයකි. එබැවින් නව යොවුන් වියේ සහ තරුණයින්ගේ වැඩිහිටි වියට පා තබන විට ලිංගිකත්වය යථාර්ථවාදී කාරණයක් වේ. ඔවුන්ගේ යහපැවැත්ම සහතික කිරීමට උපකාරී වන වගකිවයුතු තීරණ ගැනීම සඳහා මෙම කරුණු හා සම්බන්ධ තොරතුරු හා සේවාවන්ට ප්‍රවේශ වීමට ඔවුන්ට අයිතියක් ඇත. ශ්‍රී ලංකාව මෑතකදී අත්පත් කරගත් මධ්‍යම ආදායම් තත්ත්වය පිළිගත් හෙයින් විශිෂ්ට සමාජ හා සෞඛ්‍ය දර්ශක අත්කර ගෙන තිබේ. අඩු මාතෘ මරණ අනුපාතය, අඩු ළදරු මරණ අනුපාතය, ඉහළ සාක්ෂරතා අනුපාතය සහ ඉහළ ආයු අපේක්ෂාව.
ශ්‍රී ලංකාවේ තරුණ තරුණියන් මිලියන 5.6 ක් සිටිති. නව යොවුන් වියේ ළමුන් මිලියන 3.8 ක් පමණ ශ්‍රී ලංකාවේ ජනගහනයෙන් පහෙන් එකක් පමණ වන බවට ගණන් බලා ඇති අතර නව යොවුන් වියේ දරුවන්ගෙන් 70% ක් පමණ පාසැල් යති. ශ්‍රී ලාංකික කාන්තාවන්ගේ පළමු විවාහයේ සාමාන්‍ය වයස අවුරුදු 23.2 කි. වයස අවුරුදු 18 ට පෙර කාන්තාවන් විවාහ වන්නේ ඉතා සුළු පිරිසකි (ඩී.එච්.එස් 2006) සහ ශ්‍රී ලංකාව එච්.අයි.වී වියප්ති අනුපාතය අවම රටක් ලෙස පවතී. කෙසේ වෙතත්, ලිංගික හා ප්‍රජනක සෞඛ්‍යය වර්තමාන තරුණ තරුණියන්ට සැලකිය යුතු අභියෝගයක් ලෙස පවතී.
අද තරුණ තරුණියන් මුහුණ දෙන ගැටළු
- ලිංගික හා ප්‍රජනක සෞඛ්‍යය පිළිබඳ සීමිත හා ප්‍රමාණවත් නොවන දැනුම.
- අනාරක්ෂිත ලිංගිකත්වය
- අනාරක්ෂිත ගබ්සා කිරීම්
- නහඹර වියේ ගැබ් ගැනීම් - වයස අවුරුදු 15-19 අතර නව යොවුන් වියේ කාන්තාවන්ගෙන් 6.3% ක් පමණ දැනටමත් මව්වරුන් හෝ ඔවුන්ගේ පළමු දරුවා සමඟ ගැබ්ගෙන ඇත.
- ලිංගිකව සම්ප්‍රේෂණය වන ආසාදන හා එච්.අයි.වී / ඒඩ්ස්.
- විවාහක තත්ත්වය නොසලකා නව යොවුන් වියේ සිටින යුවළයන්ට පවුල් සැලසුම් සේවා ලබා ගැනීමේ හැකියාව සහ ලබා ගැනීමට ඇති අවස්තාව ප්‍රමාණවත් නොවීම.
- ප්රතිංධිසරාේධක ක්රම පිළිබඳ දැනුමක් නොමැතිකම.
ලිංගික හා ප්‍රජනන සෞඛ්‍ය අයිතිවාසිකම් ශ්‍රී ලංකාවේ පහසු මාතෘකාවක් නොවේ. සංස්කෘතික හා ආගමික තහනම් කිරීම් ලිංගික සංසර්ගය සහ ප්‍රජනනය පිළිබඳ කතා කිරීම සහ දැනුවත් කිරීම සඳහා ඇති ප්‍රධානතම බාධකය ලෙස ජනප්‍රිය වේ. මෙම තහනම් කිරීම් යෞවනයන්ට වඩාත් තදින් අදාළ වේ. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් සමාජ අපකීර්තිය ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් හා පොදුවේ අදාළ සියලු ගැටලු සමඟ සම්බන්ධ වේ. ශ්‍රී ලාංකික ජනගහනයෙන් 30% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් තරුණයින් වේ. මෑත වසරවලදී ශ්‍රී ලංකාවේ තරුණ තරුණියන්ගේ සමාජ සංස්කෘතික පරිසරය ශීග්‍රයෙන් වෙනස් වී ඇත්තේ සමාජ මාධ්‍ය හඳුන්වාදීම සහ ආර්ථික හා යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය, විශේෂයෙන් ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවලට බලපාන බැවිනි.
SRHR පිළිබඳ සමාජ අපකීර්තිය ව්‍යාප්ත වන අතර එය විෂය පිළිබඳ විධිමත් හා අවිධිමත් අධ්‍යාපනයට සෘජුවම බලපා ඇත. පාසල් විෂය මාලාව මෙම විෂයයන් පිළිබඳ නව යොවුන් වියේ සහ තරුණයින්ගේ උත්සුකයන්ට ප්‍රමාණවත් ලෙස ආමන්ත්‍රණය නොකරයි. අවිධිමත් අධ්‍යාපනයක් හෝ දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් නොමැත. SRH පිළිබඳ ජාතික අධ්‍යයනයකින් පෙනී යන්නේ නව යොවුන් වියේ දරුවන්ගේ ලිංගික කාරණා පිළිබඳ වඩාත් ජනප්‍රිය තොරතුරු මූලාශ්‍රය ඔවුන්ගේ සම වයසේ මිතුරන් බවයි. එහෙත් සම වයසේ මිතුරන් සමඟ අධ්‍යාපන කටයුතු කිරීම දුර්ලභ ය. ගණිතය වැනි ජනප්‍රිය විද්‍යාවන්ට, සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපනයට වඩා බලධාරීන් ප්‍රමුඛතාවය ලබා දී ඇත. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස තක්සේරු කිරීම් පෙන්වා දී ඇත්තේ විශේෂයෙන් තරුණ ජනගහනය අතර මෙම විෂය පිළිබඳ දැනුවත්භාවය සහ දැනුම අතිශයින් අඩු බවය. නව යොවුන් වියේ ජීව විද්‍යාව, ලිංගික සංසර්ගය සහ උපත් පාලන ක්රම සහ පවුල් සැලසුම්කරණයට අදාළ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ නිවැරදි තොරතුරු යෞවනයන්ට නොලැබේ.
තරුණ තරුණියන්ගේ පුළුල් ජනගහනය තුළ, තරුණියන් සහ ලිංගික වුර්තියෙහි නිරත තරුණ තරුණියන් බොහෝ විට ලිංගික හිංසනයන්ට ගොදුරු වන බැවින් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්විය හැකි කණ්ඩායම් ලෙස හඳුනාගෙන ඇත. ආබාධ සහිත ජීවිතයක් ගත කරන යෞවනයන් සහ පාසැල් නොයන යෞවනයන් තොරතුරු නාලිකා වලින් හුදෙකලා වීමෙන් හා සේවා සඳහා ප්‍රවේශ වීමෙන් කොන් කරනු ලැබේ. මෙම කණ්ඩායම් වලට විශේෂ සහ සමහර විට වෙනස් උත්සුකයන් ඇති අතර ඒවා විසඳීමට කැපවූ උත්සාහයන් අවශ්‍ය වේ.
මෑත වසරවලදී ශ්‍රී ලංකා බලධාරීන් තරුණ කටයුතු අමාත්‍යාංශය, ළමා සංවර්ධන හා කාන්තා කටයුතු අමාත්‍යාංශය සහ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය වැනි විවිධ ආයතන හරහා මෙම ගැටළු විසඳීමට උත්සාහ කර ඇත. ලිංගිකව සම්ප්‍රේෂණය වන ආසාදන පාලනය කිරීම, අනාරක්ෂිත ගබ්සා කිරීම්, පවුල් සැලසුම් සඳහා ප්‍රවේශය වැඩි දියුණු කිරීම සහ ජාතික තරුණ ප්‍රතිපත්තියක් සකස් කිරීම සඳහා ප්‍රතිපත්ති සම්මත කර ඇති අතර වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කර ඇත. ලිංගික සෞඛ්‍යය, වෙබ් පාදක තොරතුරු සේවාව සහ තරුණයින් සඳහා ජීවන කුසලතා පුහුණුව පිළිබඳ තොරතුරු සඳහා ඇමතුම් අංකයක් හඳුන්වා දීම රාජ්‍ය ආයතන විසින් අවධාරණය කරන ලදී. කෙසේ වෙතත්, රාජ්‍ය අධ්‍යාපන ක්‍රමය තුළ සෞඛ්‍ය හා ලිංගික අධ්‍යාපනයට ප්‍රමුඛතාවය දීමට ඇති අකැමැත්ත සමඟ මෙම වෙන් කරන ලද මුල පිරීම් මගින් පුළුල් වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කිරීම වළක්වා ඇත. මෙහි මූලාරම්භය ගුරුවරුන් සහ ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින් අතර , ලිංගික අධ්‍යාපනය ‘නරක හැසිරීම’ දිරිමත් කරයි ලෙස පොදු ආකල්පයක් පැවතීමයි.
දේශපාලන හා වෙනත් තීරණ ගැනීමේ මහල සඳහා තරුණ සහභාගීත්වය ද අඩුය. ජනගහනයේ ප්‍රධාන කොටසක නිරත වීමේ අවශ්‍යතාවය හා අදාළත්වය අවබෝධ වී නොමැත. ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනය කිරීමේ මට්ටමින් ශ්‍රී ලංකාවේ මැතිවරණ නීතිවලට ඇතුළත් කර ඇති තරුණ කෝටාවකින් දේශපාලනයට පිවිසෙන තරුණ තරුණියන් දිරිමත් කිරීම සිත්ගන්නා කරුණකි. ශ්‍රී ලංකා සන්දර්භය තුළ තරුණ තරුණියන්ට බලපාන ගැටළු පිළිබඳව බලමුලු ගැන්වීමට ප්‍රබල අවස්ථා ලබා දේ. එස්.ආර්.එච්.ආර්. ක්ෂේත්‍රයේ තරුණ නායකත්වය දරන සහ තරුණ තරුණියන්. ඵලදායී ලෙස සම්බන්ධ කර ගන්නා මුල පිරීම් ඇත්තේ ඉතා ස්වල්පයක් පමණි.
තරුණ උපදේශන ජාලය ශ්‍රී ලංකාව පැහැදිලිවම වැඩි අවධානයක් සහ නැවුම් ඉදිරිදර්ශනයක් අවශ්‍ය ක්ෂේත්‍රයක් කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි. යෞවන කණ්ඩායමක් හෝ ජාලයක් ලෙස, ලිංගික හා ප්‍රජනන සෞඛ්‍යය හා තරුණ තරුණියන් අතර අනාරක්ෂිත ගබ්සාවන්ට අදාළ ගැටළු විසඳීම සඳහා ඔවුන් හොඳින් ස්ථානගත වී ඇත. පුළුල් ජාතික සන්දර්භය තුළ තරුණ තරුණියන්ගේ ලිංගික සුවය සහ ප්‍රජනන අයිතිය පිළිබඳ ගැටළු විසඳන ආකාරයෙහි හිඩැස් කිහිපයක් ඉස්මතු කරයි. එබැවින් YANSL සඳහා පැහැදිලි කාර්යභාරයක් ද ඇත. ඔවුන්ගේ කාර්යයන් වඩාත් පුළුල් සන්දර්භය තුළ තැබීමෙන් සහ ඔවුන්ගේ සැලසුම් වලට සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීමේ අවස්ථාවන් ඇතුළත් කිරීමෙන් ඔවුන්ගේ අරමුණු කරා සැලකිය යුතු ප්‍රගතියක් ලබා ගැනීමට ජාලය බලාපොරොත්තු වේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ තරුණ උපදේශන ජාලය හඳුන්වාදීම
YANSL යනු ලිංගික හා ප්‍රජනන සෞඛ්‍යය පිළිබඳ දැනුවත් කිරීම සහ ශ්‍රී ලංකාව පුරා අදාළ අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින තරුණ තරුණියන්ගේ ජාලයක් වන අතර විශේෂයෙන් අනාරක්ෂිත ගබ්සා කිරීම් සම්බන්ධ ගැටළු කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි. මෙම ජාලය ලාභ නොලබන සංවිධාන හා රාජ්‍ය ආයතන 30 කට අධික සංඛ්‍යාවක් සමඟ සබඳතා ගොඩනඟා ගෙන ඇති අතර SRHR සහ ඒ ආශ්‍රිත ක්ෂේත්‍රවල සේවය කරන තරුණ තරුණියන් සිය ගණනක් සම්බන්ධ කර ගෙන ඇත.
YANSL මුල පිරීම් සඳහා ප්‍රධාන ක්‍රමවේදයක් වනුයේ ලිංගික හා ප්‍රජනන අයිතීන් පිළිබඳ තොරතුරු ලබා දීම සහ උපදෙස් දීම සඳහා අධ්‍යාපනය සහ විනෝදාස්වාදය ඒකාබද්ධව භාවිතා කරන ‘එඩියුටේන්මන්ට්’ භාවිතා කිරීමයි. YANSL යටතේ Y Peer අධ්යාපනවේදීන් සහ ASAP යෞවන ශූරයන් පසුගිය වසර දෙකහමාර තුළ ඉතා ක්‍රියාකාරී විය. පුහුණු කිරීම් වලට අමතරව, ඔවුන් උත්සව, වියපෘති සන්විදානය කර තිබෙනව ලෝක ඒඩ්ස් දිනය සැමරීමට, ලෝක ජනගහනය බිලියන හතක් වූ විට, අනාරක්ශිත ගබ්සා පිලිබන්ද සැබෑ ජීවන කතා ඇතුලත් උපදේශනාත්මක වීඩියෝ පට නිර්මාණය කිරීම, රෝඩ් ටු අඩල්ට්-හුඩ් නම් වු සඉබර් ඉගෙනුම් අවකාශය නිර්මාණය කිරීම, සැප්තැම්බර් 28 උද්ගෝශනය, 2011 සහ 2012 වර්ෂ වල එස්.ආර්.එච්.ආර් පාදක කරගත් අන්තර් දිවයින විවාද තරගාවලිය, එස්.ආර්.එච්.ආර් සන්යා භාෂා ටීකාව සකස් කිරීම සහ තවත් බොහෝ එස්.ආර්.එච්.ආර් හා සම්බැන්දි උපදේශන වියපෘති මෙන්ම බීජින් ක්‍රියකරී වැඩසටහන හා එස්.ඩී.ජී සම්බැන්දි වියපෘති විශාල ප්‍රමනයක් මෙහෙයවා ඇත.
YANSL ආසියා ආරක්ෂිත ගබ්සා හවුල්කාරිත්වය, හෑව් යූ සීන් මයි රයිට්ස්- රෙස්ට්ලස් ඩිවලොප්මන්ට්, සර්වෝදය, කාන්තා පිහිට, ශ්‍රී ලන්කා පවුල් සන්විදාන සන්ගමය, ජාත්යන්තර කාන්තා සෞක්ය සන්ධානය, ග්‍රාසෘටඩ් පදනම, රොටරැක්ට් සමාජය,ජයවර්ද්නපුර විශ්වවිද්යාලය, ජාතික තරුණ සේවා සභාව, තරුණ කතෝලික කාන්තාවන්ගේ සන්විධානය,ශ්‍රී ලංකා යෞවන සමාජ සම්මේලනය, ළමා සංවර්ධන හා කාන්තා කටයුතු අමාත්‍යාංශය හා යූ එන් ඒඩ්ස් සමඟ හවුල් වී ඇත.
